Idea utworzenia Towarzystwa Regionalnego zrodziła się w 1962 roku na I
Zjeździe Wychowanków Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego w Kraśniku
(obecnie im. T. Kościuszki). Obecni na tej uroczystości animatorzy życia społecznego
na czele z Janem Stelmaszczykiem wysunęli wniosek o utworzenie stowarzyszenia
miłośników regionu kraśnickiego na wzór działających już wówczas
stowarzyszeń w Chełmie, Hrubieszowie i Lubartowie. W tym ostatnim mieście
aktywną działalność na polu regionalizmu prowadził absolwent kraśnickiego
gimnazjum J. Lulek. Zaprzyjaźniony od lat z J. Stelmaszczykiem często przebywał
w Kraśniku. Utworzenie
towarzystwa w Kraśniku miało według słów wspomnianego J.
Stelmaszczyka „wszczepić społeczeństwu większy niż dotąd szacunek dla
wartości historycznych i kulturalnych regionu”. Konkretne działania
w sprawie powołania Towarzystwa
w Kraśniku rozpoczęły się w lipcu 1963. Powołany został Komitet Założycielski
w skład którego weszli: Feliks Kopeć (przewodniczący), Józef Pakuła,
Kazimierz Mycka, Marian Pastuszek, Wit Szymanek, Jan Stelmaszczyk, Stanisław
Kucharuk, Konstanty Sołtan, Władysław Sagan, Wiesław Kamiński, Stanisław
Komza i Piotr Mroczek.
Pierwsze Walne Zgromadzenie nowo powstałego Stowarzyszenia odbyło się
w dniu 5 kwietnia 1964 roku, w sali Domu Kultury w Kraśniku przy ul. Mostowej.
W porządku obrad znalazły się m in.: zatwierdzenie statutu i nazwy
stowarzyszenia, wybór władz i przyjęcie planu pracy. Zjazd przyjął statut
opracowany przez Wiesława Kamińskiego i Józefa Pakułę. Określił on cele i
środki działania. W paragrafie piątym statutu stwierdzono, że celem
stowarzyszenia jest budzenie zamiłowania do przeszłości regionu kraśnickiego
i rodzinnego kraju, oraz powiązanie trwałych wartości kulturalnych o
znaczeniu historycznym z dążeniami kulturalnymi i społeczno – gospodarczymi
kraju. W kolejnych paragrafach statut określał, że realizacja powyższych celów
nastąpi m in. poprzez skupienie w swoich szeregach ludzi zainteresowanych
przeszłością i kulturą ziemi kraśnickiej, popularyzowaniem wiedzy o
zabytkach przez odczyty, prelekcje, wystawy, wydawnictwa, zbieranie eksponatów,
a także zorganizowanie Muzeum Regionalnego. Na powyższym zjeździe założycielskim
przyjęto nazwę: Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Kraśnickiej. Pierwszym
Prezesem Stowarzyszenia został Feliks Kopeć rodak ziemi kraśnickiej –
organizator i długoletni dyrektor Zespołu Szkół Technicznych w Kraśniku.
Funkcję tę sprawował w latach 1964-1971. Po nim Józef Stępień (1971-1973),
Feliks Ryczek (1973-1975), Kazimierz Dobrowolski (1975-1976), Wiktor Wilk
(1976-1979), Józef Grzesiak (1979-1981), Franciszek Rusek (1981-1984), Zbigniew
Wolak (1984-1989), Leopold Makuch (1989-1995), Stanisław Sprawka (1995-1999),
Zbigniew Wichrowski (1999-2000). Obecnie funkcję Przewodniczącego pełni
Waldemar Gryta.
W
ciągu 30 – letniej działalności kraśnickie towarzystwo regionalne
trzykrotnie zmieniało swoją nazwę. Jak już wyżej stwierdzono początkowo było
nią Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Kraśnickiej. W roku 1975 w związku z
nowym podziałem administracyjnym kraju i likwidacją powiatu kraśnickiego nastąpiło
swego rodzaju zerwanie dotychczasowych więzi gospodarczych i kulturalnych
(znaczna część powiatu kraśnickiego weszła w skład nowotworzonego woj.
tarnobrzeskiego). W związku z powyższym, w 1976 wprowadzono zmiany w statucie,
a Towarzystwo przyjęło nazwę: Regionalne Stowarzyszenie Miłośników Kraśnika.
Obecna nazwa brzmi: Kraśnickie Towarzystwo Regionalne.
Członkowie
Towarzystwa dzielą się na zwyczajnych, honorowych i wspierających, a ich
liczba ulega zmianie. W roku powstania liczyło 95 osób, a w 1977 było 100 członków.
W ostatnich latach Towarzystwo skupia 150 osób.
Postaciami
wokół których skupiała się działalność Towarzystwa od chwili jego
powstania byli: Jan Stelmaszczyk, Feliks Filip Ryczek, Fekiks Kopeć, Jan
Bartosiewicz, Wit Szymanek, Stanisław Sprawka, Wiktor Wilk, Kazimierz Gustyn i
Leopold Makuch. Wspierali ich wówczas aktywną działalnością nauczyciele z
terenu powiatu kraśnickiego m in.: Jan Bownik (Wilkołaz), Roman Łomnicki (Gościeradów),
Janusz Kuryłło (Olbięcin), Zofia Klesik (Kraśnik), Marian Żaba (Stróża),
Zdzisław Latos (Batorz). W latach 70-90 tych minionego XX wieku dołączyli:
Ryszard Nowosad, Tadeusz Dzikowski, Waldemar Gryta, Zbigniew Wichrowski.
Głównym
celem stowarzyszenia było utworzenie Muzeum Regionalnego w Kraśniku.