Z historii powstania i działalności Kraśnickiego Towarzystwa Regionalnego  w Kraśniku

            Idea utworzenia Towarzystwa Regionalnego zrodziła się w 1962 roku na I Zjeździe Wychowanków Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego w Kraśniku (obecnie im. T. Kościuszki). Obecni na tej uroczystości animatorzy życia społecznego na czele z Janem Stelmaszczykiem wysunęli wniosek o utworzenie stowarzyszenia miłośników regionu kraśnickiego na wzór działających już wówczas stowarzyszeń w Chełmie, Hrubieszowie i Lubartowie. W tym ostatnim mieście aktywną działalność na polu regionalizmu prowadził absolwent kraśnickiego gimnazjum J. Lulek. Zaprzyjaźniony od lat z J. Stelmaszczykiem często przebywał w Kraśniku. Utworzenie  towarzystwa w Kraśniku miało według słów wspomnianego J. Stelmaszczyka „wszczepić społeczeństwu większy niż dotąd szacunek dla wartości historycznych i kulturalnych regionu”. Konkretne działania  w sprawie powołania Towarzystwa  w Kraśniku rozpoczęły się w lipcu 1963. Powołany został Komitet Założycielski w skład którego weszli: Feliks Kopeć (przewodniczący), Józef Pakuła, Kazimierz Mycka, Marian Pastuszek, Wit Szymanek, Jan Stelmaszczyk, Stanisław Kucharuk, Konstanty Sołtan, Władysław Sagan, Wiesław Kamiński, Stanisław Komza i Piotr Mroczek.            Pierwsze Walne Zgromadzenie nowo powstałego Stowarzyszenia odbyło się w dniu 5 kwietnia 1964 roku, w sali Domu Kultury w Kraśniku przy ul. Mostowej. W porządku obrad znalazły się m in.: zatwierdzenie statutu i nazwy stowarzyszenia, wybór władz i przyjęcie planu pracy. Zjazd przyjął statut opracowany przez Wiesława Kamińskiego i Józefa Pakułę. Określił on cele i środki działania. W paragrafie piątym statutu stwierdzono, że celem stowarzyszenia jest budzenie zamiłowania do przeszłości regionu kraśnickiego i rodzinnego kraju, oraz powiązanie trwałych wartości kulturalnych o znaczeniu historycznym z dążeniami kulturalnymi i społeczno – gospodarczymi kraju. W kolejnych paragrafach statut określał, że realizacja powyższych celów nastąpi m in. poprzez skupienie w swoich szeregach ludzi zainteresowanych przeszłością i kulturą ziemi kraśnickiej, popularyzowaniem wiedzy o zabytkach przez odczyty, prelekcje, wystawy, wydawnictwa, zbieranie eksponatów, a także zorganizowanie Muzeum Regionalnego. Na powyższym zjeździe założycielskim przyjęto nazwę: Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Kraśnickiej. Pierwszym Prezesem Stowarzyszenia został Feliks Kopeć rodak ziemi kraśnickiej – organizator i długoletni dyrektor Zespołu Szkół Technicznych w Kraśniku. Funkcję tę sprawował w latach 1964-1971. Po nim Józef Stępień (1971-1973), Feliks Ryczek (1973-1975), Kazimierz Dobrowolski (1975-1976), Wiktor Wilk (1976-1979), Józef Grzesiak (1979-1981), Franciszek Rusek (1981-1984), Zbigniew Wolak (1984-1989), Leopold Makuch (1989-1995), Stanisław Sprawka (1995-1999), Zbigniew Wichrowski (1999-2000). Obecnie funkcję Przewodniczącego pełni Waldemar Gryta.

W ciągu 30 – letniej działalności kraśnickie towarzystwo regionalne trzykrotnie zmieniało swoją nazwę. Jak już wyżej stwierdzono początkowo było nią Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Kraśnickiej. W roku 1975 w związku z nowym podziałem administracyjnym kraju i likwidacją powiatu kraśnickiego nastąpiło swego rodzaju zerwanie dotychczasowych więzi gospodarczych i kulturalnych (znaczna część powiatu kraśnickiego weszła w skład nowotworzonego woj. tarnobrzeskiego). W związku z powyższym, w 1976 wprowadzono zmiany w statucie, a Towarzystwo przyjęło nazwę: Regionalne Stowarzyszenie Miłośników Kraśnika. Obecna nazwa brzmi: Kraśnickie Towarzystwo Regionalne.

Członkowie Towarzystwa dzielą się na zwyczajnych, honorowych i wspierających, a ich liczba ulega zmianie. W roku powstania liczyło 95 osób, a w 1977 było 100 członków. W ostatnich latach Towarzystwo skupia 150 osób.

Postaciami wokół których skupiała się działalność Towarzystwa od chwili jego powstania byli: Jan Stelmaszczyk, Feliks Filip Ryczek, Fekiks Kopeć, Jan Bartosiewicz, Wit Szymanek, Stanisław Sprawka, Wiktor Wilk, Kazimierz Gustyn i Leopold Makuch. Wspierali ich wówczas aktywną działalnością nauczyciele z terenu powiatu kraśnickiego m in.: Jan Bownik (Wilkołaz), Roman Łomnicki (Gościeradów), Janusz Kuryłło (Olbięcin), Zofia Klesik (Kraśnik), Marian Żaba (Stróża), Zdzisław Latos (Batorz). W latach 70-90 tych minionego XX wieku dołączyli: Ryszard Nowosad, Tadeusz Dzikowski, Waldemar Gryta, Zbigniew Wichrowski.

 Głównym celem stowarzyszenia było utworzenie Muzeum Regionalnego w Kraśniku.