"Krakusi" 24 Pułku Ułanów 

        W listopadzie 1932 roku z polecenia Państwowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowe go przy 24 Pułku Ułanów w Kraśniku Lubelskim została utworzona Komenda Rejonu Przysposobienia Wojskowego Konnego „Krakusów". Celem tej organizacji było: 

       

Pieczęć Plutonu Krakusów "Konopnica"
Pieczęć Komendanta Rejonu PWK 24 pułku ułanów

 Do szeregów Krakusów byli przyjmowani tylko przedpoborowi i rezerwiści, którzy posiadali własne konie, względnie wypożyczone im przez osoby lub instytucje prywatne. Zasięgiem swej pracy Komenda PWK obejmowała w latach 1932-1937 powiaty: Janów, Lublin, Lubartów i Biłgoraj. Od 1937 jej obszar działania został zmniejszony do trzech pierwszych wymienionych powiatów. Obsada Komendy składała się z I oficera i 3 podoficerów z, etatu 24 p.uł. Do obowiązków Komendanta Rejonu PWK należało prowadzenie ewidencji Krakusów (wy szkolenia i osobista), wydawanie Książeczek Przysposobienia Wojskowego i Wychowania Fizycznego, Zaświadczeń o przysposobieniu wojskowym I-go stopnia i Świadectw o przysposobieniu wojskowym l-go stopnia. Ponadto ustalenie programu wy szkolenia, egzaminów oraz zajmowanie się administracją i zaopatrywaniem. W latach 1932-1939 Komendantami Rejonu PWK byli: por. Stefan Handke, mjr Stanisław Bukraba, por. Mieczy sław Ossowski, por. Benedykt Suchodolski i rtm Romuald Kamiński. Ponadto w skład Komendy Rejonu wchodzili podoficerowie: plut. Franciszek Kąpski, wachm. Stanisław Ruszała i st. wachm. Antoni Skibiński. W celu zapewnienia odpowiedniego ekwipunku i broni dla potrzeb wyszkolenia Krakusów Komenda Rejonu PWK z polecenia Dowództwa Okręgu Korpusu Nr II w Lublinie, otrzymała 82 rzędy wierzchowe, 150 szabel i 26 karabinków. Zorganizowane w terenie oddziały Krakusów dzieliły się na sekcje, plutony i szwadrony, a wyszkoleniem Krakusów kierowani oficerowie i podoficerowie rezerwy lub będący w stanie spoczynku, którzy to zajmowali stanowiska dowódcze poszczególnych pododdziałów, będąc jednocześnie instruktorami. W latach 1933-1939 byli to: rtm Aleksander Za moyski, por. Kazimierz Kalicki, por. Bronisław Walicki, por. Stanisław Szczygielski, ppoc Kazimiea Kijok, podch. Kazimierz Lis-Błoński, plutonowi: Józef Przychodzki i Lucjan Mazurkiewicz. 

W latach 1933-1939 stan ilościowy Krakusów i koni przedstawiał się następująco: 

        

Krakusi przed defiladą w Lublinie
Defilada Krakusów w Lublinie w czasie Święta Niepodległości

        Zajęcia, w których uczestniczyli Krakusi, były zaliczane na poczet obowiązkowych ćwiczeń rezerwy. Właściciele koni otrzymywali specjalną premię za ich dostarczenie, poza pełną normą furażu i opieką weterynaryjną. Rekompensatą za świadczenia Krakusów były ulgi osobiste (w służbie czynnej i w rezerwie), bądź też w formie premii pieniężnych i ulg gospodarczych. Szkolenia Krakusów obywały się przeważnie w niedziele i święta. Od 1938 roku podstawę wyszkolenia w szwadronie stanowił regulamin pt. Krakus. Podręcznik dla instruktorów i członków konnego PW. W lutym 1939 roku Komendant Rejonu PWK w swym meldunku do Generalnego Inspektoratu Sił Zbrojnych przedstawił termin koncentracji Krakusów na marzec tegoż roku, a przedstawiał się on następująco: Szwadron Janów, plutony: Wyżnica, Dzierzkawice. Urzędów, Wilkołaz. Przewidywany stan Krakusów - 65. Data koncentracji 8 i 9.03.39 c Miejsce koncentracji - osada Urzędów. Szwadron Lublin, plutony: Strzyżewice. Wierzchowiska, Konopnica, Łuszczów. Stan Krakusów - 6ń. Data koncentracji 13 i 14.03.39 r Szwadron Lubartów, plutony: Starościn, Kamionka, Nowa Wola, Rokitno. Stan Krakusów - 74. Data koncentracji 20 i 2L 03.39 r. Miejsce koncetracji - Kamionka. W czasie tej koncentracji Krakusów inspekcji rejonu PWK dokonał plk dypl.Zbigniew Brochwicz-Lewiński, zajmujący się z ramienia GISZ inspekcją PW Konnego. W swym sprawozdaniach tak napisał: 

        Rejon Krakusów 24 p.uł. - dowódca rtm Kamiński - stan rejonu 240 Krakusów. Dnia 14 marca przeglądałem na dwudniowej zbiórce wyszkoleniowej szwadron lubelski, będący jednym z trzech szwadronów wchodzących w skład rejonu, zresztą bar dzo rozległego. Stan szwadronu: 2 of. rez. i 85 krakusów, w tym polowa przedpoborowych. Konie w całości włościańskie. Zaslałem szwadron na strzelnicy, gdzie odbywał strzelanie według programu z kb i rkm. Porządek na strzelnicy, jak i zachowanie się Krakusów bez zarzutu. Celność strzałów zarówno rezerwistów, jak i przedpoborowych zupełnie dobre. Krakusi wszyscy umundurowani, o dobrym wyglądzie wojskowym, karni. Oficerowie rezerwy dobrzy i chętni. Na zbiórce konnej szwadron stanął dość szybko i sprawnie. Konie w szwadronie są typu lżejszego, o wyglądzie kawaleryjskim, w dobrej kondycji, ruszają się całkiem nieźle. Słabszych koni 4. Spośród koni wyróżnia się kilka naście bardzo dobrych. Według meldunku d-cy szwadronu konie w pozostałych dwóch szwadronach janowskim i lubartowskim), również liczebnych, są lepsze niż w przeglądanym. Krakusi chętni, karni, - rzędy końskie dość podniszczone. Derki pod siodła w bardzo złym stanie. Panujący w szwadronie zapał do pracy, jak również widoczne starania d-cy szwadronu sprawiły, że szwadron osiągnął całkiem niezły stopień wyszkolenia i przygotowania do pracy bojowej. D-ca szwadronu pracuje melodycznie i solidnie. Wnioski: rejon Krakusów 24 p.uł., obecnie już niepotrzebny pułkowi, a dobry i bardzo liczny, położony przy węźle kolejowym, proponuję uważać jako dyspozycyjny na wypadek mob. Na czas pokoju przydzielić go jako drugi dowódcy 3 DP przenosząc komendanta rejonu wraz z magazynami mob.( które należy stworzyć) do 8 pp w Lublinie, z którymi już obecnie rejon jest częściowo związany, gdyż odbywa wspólne ćwiczenia i korzysta ze strzelnicy. Dość istotną rolę w wyszkoleniu i propagandzie PW Konnego były organizowane zawody konne. Jedną z takich imprez sportowych były zawady konne Krakusów, zorganizowane w dniu 30 czerwca 1935 r w Niedrzwicy Dużej. Zawody te zorganizował Komendant Rejonu PWK dla Krakusów z powiatu lubelskiego. W zawadach wzięto udział 105 Kraku sów, a obserwowali je dowódca 24 p.ul. ppłk dypl. Dworak i szef sztabu DOK Nr 11 plk Budrewicz. W rozgrywkach między plutonami najlepsze wyniki za 4 próby (prezentację, bieg drogami 15 km, władanie białą bronią i bieg na przełaj uzyskał pluton Piaski, zorganizowany i dowodzony przez ppor.rez. Kazimierza Kijoka. Plulon ten oprócz nagród pieniężnych ofiarowanych przez Polski Związek Jeździectwa zdobył trąbkę sygnaławą, jako nagrodę przechodnią, ofiarowaną przez starostę lubelskiego dr Józefa Dańkowskiego. Natomiast pluton Zemborzyce, zorganizowany i dowodzony przez por. rez. Bronisława Walickiego, za próbę prezentacji zdabył proporzec jako nagrodę przechodnią ofiarowaną przez Komendę Powiatową Związku Strzeleckiego Lublin. Inną imprezą spartową, w której uczestniczyli Krakusi z powiatu lubartowskiego był „Dzień konia w Lubartowie". Impreza ta odbyła się w dniu 34 października l937r. i była zorganizowana staraniem starosty powiatowego Tadeusza lllukiewicza. Uczestniczący w niej członkowie PW Konnego dali „Popis hipiczny Krakusów". 

Nagrody zdobyli:

        Zawody te obserwował Komendant Rejonu PWK 24 p. uł. rtm R. Kamiński. Krakusi uczestniczyli również w uroezystościach, takich jak lwięta narodowe, imieniny marszałków Polski itp. W marcu 1935 roku w związku z imieninami marszałka Józefa Piłsudskiego do Warszawy udały się dwie sztafety złożone z członków PW Konnego z powiatu janowskicgo i lubelskiego. Sztafeta Krakusów z powiatu lubelskicgo zawiozła dla solenizanta adres hołdowniczy od społeczeństwa Lublina. W czerwcu 1936 r. Krakusi uczestniczyli w uroczystości odsłonięcia tablicy pamiątkowej poświęconej J.Piłsudskiemu w Mi chowie. W 1938 roku w związku przygotowaniami do obchodów imienin marszałka 8dwarda Rydza-Śmigłego, komendy Rejonów PWK z całego kraju zwróciły się z prośbą do Ministra Spraw Wojskowych o zorganizowanie rajdu gratulacyjnego „Krakusów" na imieniny Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych do Warszawy. R marca 1938 r. Min. Spraw Wojsk. wyraził zgodę na zorganizowanie rajdu do stolicy i ustalił, że tylko dziewięć Komend PWK wyśle swe patrole na tę uroczystość. Wśród wyróżnionych tym zaszczytem znalazła się też Komenda Rejonu PW Konnego 24 p.uł. W skład patrolu gratulacyjnego wchodzili: Komendant Rejonu PWK rtm R. Kamiński, st. wachm. A. Skibinski, ułani: Stefan Woliński i Marian Iwanek ze szwadronu gospodarczego 24 p.uł. oraz 12 Krakusów (po 4 z powiatów: Janów, Lubartów i Lublin). Rozkaz wymarszu z poszczególnych Komend Rejonu PWK patroli gratulacyjnych wydał generał do zleceń przy I wiceministrze Spraw Wojskowych gen. bryg. Sergiusz Zahorski, zajmujący się PW Konnym. Wszystkie patrole przybyły do Warszawy w dniu 16 marca 1938 r. i nocowały w koszarach I Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskie go. Następnego dnia rano, na placu koszarowym 1 p.szwol. gen.Zahorski dokonał przeglądu Krakusów, a następnie nastąpił wymarsz na Plac Józefa Piłsudskiego pod siedzibę Generalnego Insp.Sił Zbrojnych. Tam też, marszałek Rydz-Śmigły przyjął adresy gratulacyjne od Komendantów Rejonów PWK, a następnie odebrał defiladę Krakusów. Po tcj uroczystości, sztafeta Krakusów 24 p.uł powróciła na Lubelszczyznę. W kilka dni później, gen. Zahorski do Komendanta Rejonu PWK 24 p. uł. przesłał pismo tej treści : Rajd Krakusów z okazji imienin Pana Mar szalka Rydza-Śmigłego został specjalnie wyróżniony osobistym przyjęciem uczestników przez Naczelnego Wodza. Zarówno postawa Krokusów, jak i stan koni zasłużyły na wyrażenie specjalnego zadowolenia przez Pana Marszałka. Ze względu na piękny odruch wyrażenia hołdu osobie Wodza oraz ze względu na świetny wygląd wszystkich patroli, po trudach odbytego przemarszu, wyrażam Komendantowi Rejonu, podoficerom i Krakusom serdeczne podziękowanie w imieniu służby. Podając powyższe do wiadomości, jestem pewien, że sława uznania Pana Marszałka i Naczelnego Wodza, będą bodźcem do dalszej owocnej pracy wszystkich Krakusów, dla jak największego dobra armii i Ojczyzny. Powyższe podziękowanie dowódca 24 p, uł. polecił odnotować w dokumentach ewidencyjnych rtm. Kamińskiego i st.wach.Skibińskiego. Wybuch II wojny światowej zakończył istnienie Komendy Rejonu PWK 24 p.uł. Większość Krakusów, którzy byli rezerwistami została wcielona do swych macierzystych oddziałów broni jezdnych. Tragicznie natomiast potoczy ły się dalsze losy rtm. Kamińskiego. Od 25 lipca 1939 roku otrzy mał on dodatkowo obowiązki oficera mobilizacyjnego 24 p.uł. W dniu 17 września 1939 roku dotarł w rejon Buczacza, gdzie został wzięty do niewoli przez Armię Czerwoną. Przebywał w obozie NKWD w Kozielsku, a następnie przewieziony do Katynia i tam zamordowany w 1940 r. Będący instruktorem PW Konnego por. rez. ort. Kazimerz Kalicki zginął z rąk okupanta niemieckiego. Został on rozstrzelany w więzieniu na Zamku w Lublinie w dniu 22 lipca 1944 roku. Dowódca Krakusów plutonu Piaski ppor. rez. inż. Kazimierz Kijok został aresztowany przez NKWD w dniu 12 listopada 1944 roku. Wywieziony do ZSRR i osadzony w łagrze Jegolsk k/Borowicz, zmarł z wycieńczenia i chorób w 1945 roku.